Η Προς Ρωμαίους Επιστολή

Αν έχω ένα «σύστημα», τότε αυτό συνίσταται στο ότι διατηρώ κατά το δυνατόν επίμονα προ οφθαλμών αυτό που ο Κίρκεγκωρ αποκάλεσε «άπειρη ποιοτική διαφορά» χρόνου και αιωνιότητας,  με τη θετική και την αρνητική της σημασία. «Ο Θεός βρίσκεται στον ουρανό και εσύ στη γη». Η σχέση αυτού του Θεού προς αυτόν τον άνθρωπο, η σχέση αυτού του ανθρώπου προς αυτόν τον Θεό είναι για μένα το θέμα της Βίβλου και η σύνοψη της φιλοσοφίας εν ταυτώ.  Στο σταυροδρόμι αυτό η Βίβλος βλέπει τον Ιησού Χριστό.

Προσεγγίζοντας τώρα ένα κείμενο όπως η Προς Ρωμαίους επιστολή, ασχολούμαι με αυτό υπό την προσωρινή προϋπόθεση ότι η εξίσου λιτή όσο και απροσμέτρητη σημασία αυτής της σχέσης θα πρέπει να ήταν για τον Παύλο, καθώς οικοδομούσε τις έννοιές του, προ οφθαλμών, και μάλιστα με την ίδια τουλάχιστον οξύτητα που παρουσιάζεται και μπροστά μου, καθώς τώρα καταπιάνομαι με τον προσεκτικό αναστοχασμό πάνω στις έννοιές του.

Το να προϋποθέτω προσωρινά ότι ο Παύλος στην Προς Ρωμαίους επιστολή μίλησε όντως για τον Ιησού Χριστό και όχι για κάτι άλλο είναι κατ’ αρχήν μια παραδοχή τόσο καλή ή τόσο κακή όσο οποιαδήποτε άλλη από τις προσωρινές παραδοχές των ιστορικών. Αν με ρωτούσε βέβαια κανείς για ποιο λόγο προσεγγίζω την Προς Ρωμαίους επιστολή με αυτήν ακριβώς την παραδοχή, θα απαντούσα αντερωτώντας: θα μπορούσε ένας σοβαρός άνθρωπος να προσεγγίσει ένα κείμενο που εκ των προτέρων δεν είναι ανάξιο κάθε σεβασμού με μια άλλη παραδοχή από το να δεχτεί ότι ο Θεός είναι Θεός; Και αν επέμενε κανείς να παραπονιέται για το πόση βία ασκώ στον Παύλο με αυτή την παραδοχή, τότε θα έπρεπε να διατυπώσω το αντίθετο παράπονο, ότι δηλαδή άσκηση βίας στον Παύλο είναι τούτο: όταν κανείς τον κάνει να μιλάει κατ’ επίφασιν για τον Ιησού Χριστό, αλλά στην πραγματικότητα τον παρουσιάζει να ομιλεί για ένα ανθρωποσοφικό χάος από απόλυτες σχετικότητες και σχετικές απολυτότητες. Για το χάος αυτό ο Παύλος σε όλες του τις Επιστολές επιφυλάσσει μόνο εκφράσεις βαθύτατης απέχθειας.

Δείτε εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ  το κείμενο του Χαράλαμπου Βέντη στην Books' Journal για το βιβλίο (the books' journal # 68, Ιούλιος 2016).

Εδώ το κείμενο του Μιχάλη Πάγκαλου (Εφημερίδα των Συντακτών, 26-26/6/2016).