Ο αθεϊσμός στον χριστιανισμό

Ο αθεϊσμός στον χριστιανισμό συμπυκνώνει τη φιλοσοφική σκέψη του Ερνστ Μπλοχ για το φαινόμενο της θρησκείας γενικά και για τον χριστιανισμό και τον ιουδαϊσμό ειδικότερα. Για τον Μπλοχ η θρησκεία δεν ανήκει στο παλαιοντολογικό μουσείο της ιστορίας, αλλά αποτελεί, ιδίως στη βιβλική εκδοχή της, έργο της θεμελιώδους υπερβατικής ορμής του ανθρώπου, ο οποίος δημιουργεί ουτοπικές προβολές προς το μέλλον, προς αυτό που δεν έχει έρθει ακόμη. Ο υλισμός δίχως υπερβατικότητα είναι τυφλός, η υπερβατικότητα δίχως ύλη είναι ανάπηρη. Ο συγγραφέας ανατρέχει σε πλήθος βιβλικών, θεολογικών, φιλοσοφικών και λογοτεχνικών κειμένων για να φωτίσει και να στηρίξει τη θέση του. Η φιλοσοφία της ελπίδας του Μπλοχ συναντά τη θεολογία της ελπίδας της βιβλικής σκέψης, τη μυστική θεολογία, αλλά και τη νεότερη δυτική θεολογία.

 Ο  Έρνστ Μπλόχ γεννήθηκε το 1885 στο Λούτβιχσχαφεν της Γερμανίας και πέθανε το 1977 στην Τυβίγγη. Γόνος μικροαστικής εβραϊκής οικογένειας, σπούδασε φιλοσοφία στο Μόναχο και έγινε διδάκτωρ το 1908 με εργασία που αφορούσε τη νεοκαντιανή γνωσιοθεωρία. Η σκέψη του επηρεάστηκε από τον μαρξισμό και τον εβραϊκό μεσσιανικό στοχασμό. Με την άνοδο των ναζί στην εξουσία, κατέφυγε σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και τελικά στις ΗΠΑ. Το 1948 του προτάθηκε η έδρα της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, οπότε επέστρεψε στην Ανατολική Γερμανία για να αναλάβει τη θέση.  Το 1955 του απονεμήθηκε το Εθνικό Βραβείο της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας (ΛΔΓ). Μετά την ανέγερση του τείχους στο Βερολίνο το 1961, οδηγήθηκε στην απόφαση να μην επιστρέψει στη ΛΔΓ από το φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ όπου βρισκόταν, αλλά να παραμείνει στη Δυτική Γερμανία. Πήγε στην Τυβίγγη, στο Πανεπιστήμιο Eberhard Karls, όπου δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής.

Σημαντικά έργα του, εκτός από το ανά χείρας, είναι τα εξής: Das Prinzip Hoffnung (3 τόμοι), 1954-1959 ̇ Geist der Utopie, 1^η έκδοση Suhrkamp Verlag, 1918 / Geist der Utopie, endgültige Fassung (οριστική έκδοση), Paul Cassirer Verlag, 1923 ̇ Experimentum Mundi. Frage, Kategorien des Herausbringens, Praxis, Suhrkamp Verlag, 1975. Το μοναδικό άλλο πλήρες βιβλίο του που κυκλοφορεί στα ελληνικά είναι το Φυσικό δίκαιο και ανθρώπινη αξιοπρέπεια, μτφρ. Θανάσης Γκιούρας, εκδόσεις ΚΨΜ, Αθήνα 2015.

Διαβάστε εδώ το κείμενο του Λάμπρου Σκουζάκη για το βιβλίο (Πανδοχείο, 22.03.2023).